آلاینده های هوا

بتن بخش 11- بتن و محیط زیست بخش دوم

دیگر آلاینده های هوا

علاوه بر (Co)، تولید سیمان و بتن مقدار زیادی آلاینده های دیگری نیز در هوا ایجاد می کند. گرد و غبار معمولا آلاینده ای است که نسبت به بقیه الاينده ها بیشتر قابلیت رویت است. U.S.EPA برآورد کرده است که انتشار گرد و غبار به ازاء هر تن سیمان تولید شده حدود ۱۶۰ کیلوگرم می باشد، که عمده آن از کوره سيمان بوجود می آید. دیگر منبع گرد وغبار هنگام کار با مواد خام، آسیاب شدن سیمان و بسته بندی کردن سیمان آماده که به صورت پودر خیلی ریزدر آمده است، می باشد.

مصرف انرژی برای تولید سیمان

بهترین راه برای مقابله با گرد و غبار جمع آوری کردن می باشد. که به این منظور از جمع کننده های مکانیکی، ته نشین کننده های الکتریکی و فیلترهای پارچه ای به عنوان ابزارهای جمع کننده استفاده می شود. اما بر اساس تحقیقات انجام شده دوباره استفاده کردن گرد و غبار مشکل است. برای استفاده از گرد و غبارهای باید طوری عمل کرد که مواد قلیائی آن کم شود. ذرات کوره های سیمان به عنوان مواد اصلاح کننده خاکهای کشاورزی استفاده می شوند. در زمینه استفاده از ذرات گرد و غبار تحقیقات هنوز ادامه دارد. علاوه بر گرد و غبار ناشی از صنعت سیمان، گرد و غبار در تولید بتن و حمل و نقل آن نیز بوجود می آید. که منبع عمده آن شن و انتقال مواد، انبار کردن (فرسایش بادی توده جمع آوری شده) بارگیری کردن، و گرد و غبار حاصل از جاده های بدون پوشش می باشد. انتشار گرد و غبار را می توان با پاشیدن آب، محصور کردن و قراردادن و پوشش روی کانال های انتقال کنترل کرد. دیگر آلاینده هایی که از سیمان و بتن منتشر می شود نتیجه سوخت های فسیلی است که برای فرآیند تولید و حمل و نقل استفاده می شود. آلاینده های هوا که از کارخانه های سیمان تولید می شوند معمولا دارای ,So و اکسیدهای نیتروژن (Nos) می باشد. تولید و انتشار مSo و تا حد کمتر So، اسید سولفوریک و سولفید هیدروژن ناشی از سولفورهای مواد خام و سوخت می باشد (بخصوص زغال سنگ) استراتژی کاهش انتشار سولفور شامل استفاده از مواد خام است که سولفور کمتری دارد. آهک کوره مثل جارو عمل کرده و مقداری از سولفورها را جذب می کند. انتشار (Noz) تحت تاثیر نوع سوخت و شرایط احتراق میباشد (شامل دمای اشتغال، نوع ماده مشتعل و …) استراتژی های کاهش انتشار اکسیدهای نیتروژن شامل اصلاح کردن ماده سوختنی، اصلاح عمل کوره سیمان از سوخت جایگزین و اضافه کردن اوره یا آمونیوم به فرآیند است. البته آمریکاییها ادعا کرده اند که طی ۲۰ سال گذشته مقدار این نوع آلودگی ها را در صنعت سیمان تا میزان ۹۰٪ کاهش داده اند.

بتن و محیط زیست

آلودگی آب

مورد محیطی دیگر در رابطه با تولید سیمان و بتن آلودگی آب می باشد. در این رابطه آلودگی آب در اثر شستشوی سنگدانه های بتن در تولید بیشتر است. ضمنا پساب بوجود آمده از بقایای بتن که دارای PH بالا می باشد یکی از موارد محیطی است که برای صنعت بتن آماده مطرح است در کانادا مصرف آب برای هر کامیون بتن تا ۲۰۰۰ لیتر در روز می باشد و سطح قلیایی شدن PH آب مورد استفاده در

شستشو تا دوازده می رسد. قلیائیت بالا برای موجودات زنده از جمله ماه آبزیان زیان آور می باشد. در کشور کانادا آب جهت تصفیه به استخر وارد پر وارد می شود و در ۱۲ باشد ماده پرخطرالا مواد جامد جدا می گردند. چنانچه PH پساب، کمتر از12.5 باشد مان محسوب نمی شود (قانون US)، مقداری از بتن های برگشتی نیز با آب این استخرها بهینه شده و ترکیب آب و سنگدانه ها اصلاح می شود. در سالهای اخیر شرکت زیادی به علت مسائل زیست محیطی و شرایط خشکسالی مصرف آب را کم کرده اند.

ضایعات جامد

در حالی که صنعت سیمان و بتن می تواند به کاهش مشکلات ناشی از مواد زاید جامد کمک کند. (برای مثال ضایعات خطرناک در کوره سیمان و استفاده از خاکستر بادی در ترکیب بتن)، کسی نمی تواند باور کند بتن از بزرگترین و قابل لمس ترین تولید کننده های مواد نخاله می باشد. ارزیابی انجام شده توسط راهنمای منابع محیطی AIA نشان داده است که بیش از ۶۷ درصد بتن از نظر وزنی و ۵۳ درصد از نظر حجمی تبدیل نخاله میشود که تنها ۵ درصد آن اخیرا بازیافت میشود. بتن بازیافتی بیشتر در بسترسازی بزرگراهها یا به عنوان پرکننده گودالهای اطراف ساختمان ها بکار می روند، نخاله ها در هنگام سوختن بتن نیز بوجود می آیند. یکی دیگر از مسائل ایجاد کننده ضایعات و نخاله ها، تانکرهای حمل بتن می باشند. شرکتها بتن آماده در طی چندین سال با راه حل های ابتکاری از بوجود آمدن این ضایعات جلوگیری کرده اند. مثلا استفاده از بتن برگشتی در تولید بلوکهای نگهداری دیوار یا جدا کننده های بزرگراهها . اما اخیرا پیشرفتهای مهمی در تکنولوژی بتن حاصل شده است که از بوجود آمدن این ضایعات جلوگیری می کند. از جمله افزودنیهایی در دسترس هستند، که گیرش بتن را به طور موثر به تاخیر می اندازند در نتیجه بتن های بازگشتی و بجا می مانده در تانکرها می تواند به کارخانه بازگشت داده شوند وبتن یک شبانه روز یا حتی یک هفته نگهداری شوند و مجددا فعال شده و بکارگرفته شوند. همچنین زمانی که امکان استفاده از بتن های پیش ساخته بجای استفاده از بتن های روان وجود داشته باشد فواید زیادی از نظر کمتر شدن تولید نخاله ها حاصل می شود و مقدار مواد رقیق تر تخمین زده می شود. بعلاوه با کنترل دقیق شرایط در

طی مدت تولید بتن، می توان به تنهایی با مقاومت بیشتر دست یافت، بدون آن که مواد بیشتری مصرف گردد. سیستم های مدرن شالوده های دیوار، بتن مورد استفاده در سیستم های بتن ریزی آب اضافی را مصرف می کند. کنترل آب در بتن های پیش ساخته با دقت بیشتر انجام می شود راه حل دیگری که برای کم کردن نخاله ها مطرح می شوند ایده تولید واحدهای ساختمانی بتنی با قابلیت استفاده مجدد است، انجمن ساختمانی بین المللی بتن روی واحدهای بلوکیکه (form udllm) دیوار پیش ساخته Tm نامیده می شود کار می کند که به طور خاص طوری طراحی می شوند که مجدد قابل استفاده باشد. این بلوکها هنوز وارد بازار نشده اند اما ایده استفاده از آن گام بزرگی در صنعت بتن می باشد.